Từ đầu năm 2022 đến nay, hàng loạt nguyên cán bộ địa phương đã bị khởi tố, xét xử về các tội danh liên quan đến sai phạm trong quản lý, sử dụng đất đai.

Bị cáo Lê Đức Vinh, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa nhiệm kỳ 2016-2019, tự bào chữa vào sáng 8/4 (Ảnh: Phan Sáu / TTXVN)

Từ đầu năm 2022 đến nay, hàng loạt nguyên cán bộ địa phương đã bị khởi tố, xét xử về các tội danh liên quan đến sai phạm trong quản lý, sử dụng đất đai.

Đây không phải là lần đầu tiên những vụ việc như vậy bị phanh phui, nhưng dường như bài học vẫn chưa đủ sức răn đe khi những “lỗ hổng” trong cơ chế chính sách vẫn còn. Điều đáng nói, sau vụ án này để lại nhiều hệ lụy, ảnh hưởng xấu đến kinh tế, an ninh trật tự xã hội cũng như lòng tin của người dân.

Mới đây nhất, ngày 13/4, sau 6 ngày xét xử, Hội đồng xét xử sơ thẩm Tòa án nhân dân tỉnh Khánh Hòa đã tuyên phạt 7 bị cáo nguyên là cán bộ địa phương về tội “vi phạm các quy định về quản lý đất đai” theo quy định của pháp luật. Khoản 3 Điều 229 BLHS 2015 với mức án từ gần 3 năm đến hơn 5 năm tù.

Đây là vụ việc vi phạm quy định về quản lý đất đai xảy ra tại Dự án Khu sinh thái tâm linh Cửu Long Sơn Tự và Dự án Khu biệt thự núi sông Vĩnh Trung tại khu vực núi Cửu Khúc, trên địa bàn TP Nha Trang. , Tỉnh Khánh Hòa. Trong khoảng thời gian từ 2012-2015, các bị cáo đã có hành vi giao đất, chuyển mục đích sử dụng đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trái pháp luật tại 2 dự án nêu trên cho doanh nghiệp làm chủ đầu tư. Vốn tư nhân là Công ty trách nhiệm hữu hạn Sản xuất và Xây dựng Khánh Hòa.

Đáng chú ý, trong số các bị cáo có hai nguyên chủ tịch tỉnh Khánh Hòa qua hai nhiệm kỳ. Là người đứng đầu các địa phương, sở, ngành liên quan trực tiếp đến lĩnh vực quản lý đất đai, nắm được quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của tỉnh nhưng đã ký nhiều quyết định giao đất, sử dụng đất. Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và miễn tiền thuê đất trái pháp luật.

Vi phạm các quy định về quản lý đất đai không chỉ làm thất thoát tài sản của Nhà nước mà còn ảnh hưởng không nhỏ đến lòng tin của nhân dân đối với chủ trương, chính sách, chỉ đạo của Đảng và Nhà nước; gây bất bình đẳng, làm cho môi trường đầu tư, kinh doanh kém minh bạch.

Hay như đầu tháng 2 vừa qua, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố, bắt tạm giam ông Nguyễn Ngọc Hai, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận; Lương Văn Hải, nguyên Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận cùng nhiều đồng phạm do sai phạm trong giao đất giá rẻ. Vụ việc bị khởi tố hình sự về tội “vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí” xảy ra tại các dự án đất nền, đầu tư phát triển nhà ở thương mại trên địa bàn. Tỉnh Bình Thuận.

Theo quy định của Luật Đất đai năm 2013, Nhà nước trao quyền sử dụng đất bằng quyết định giao đất, quyết định cho thuê đất, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất,… Như vậy, việc quyết định quyền sử dụng đất (là quyền tài sản) bằng một quyết định hành chính, do người là đại diện của cơ quan hành chính nhà nước. Lợi dụng quy định này, những người được “cầm cân nảy mực” dễ rơi vào thế của cơ chế xin-cho, nảy sinh tham nhũng.

Thực tế, Luật Đất đai mới chỉ quy định việc đấu giá quyền sử dụng đất đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất mà chưa quy định chặt chẽ việc đấu giá bắt buộc đối với đất do doanh nghiệp quản lý, sử dụng. sử dụng khi chuyển mục đích sử dụng đất.

Vì vậy, nhiều địa phương hiện đang tìm cách lách luật bằng cách cho thuê đất, lập dự án kinh doanh thương mại, dịch vụ, thời hạn sử dụng đất 50 năm rồi cho phép sử dụng lâu dài sau một hai năm. chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở, để tránh tình trạng đấu giá đất.

Mặt khác, quy định về đối tượng được giao đất, cho thuê đất không qua hình thức đấu giá còn khá rộng và chưa cụ thể. Đây cũng là “kẽ hở” tiếp tay cho những sai phạm của cán bộ trong việc ban hành quyết định giao đất, cho thuê đất trái thẩm quyền, không thông qua hình thức đấu giá, gây thất thoát, lãng phí nguồn lực, tài nguyên. tài sản và ngân sách nhà nước.

Các bị cáo tại phiên tòa xét xử vụ án sai phạm đất đai ở quận Bình Thủy, Cần Thơ. (Ảnh: Thanh Liêm / TTXVN)

Sự thiếu minh bạch còn thể hiện ở nhiều dự án treo, sử dụng sai mục đích đang được thanh tra tại các địa phương. Hiện tượng nhiều dự án “lấn chiếm” đất ở những vị trí đắc địa và hàng loạt dự án lên đến hàng trăm ha để hoang trong nhiều năm không còn là cá biệt.

Tạo điều kiện cho các cá nhân, doanh nghiệp tiếp cận và sử dụng có hiệu quả tài nguyên đất đai; Đặc biệt, các cá nhân, doanh nghiệp có quỹ đất nhưng không có tài chính có thể kết hợp với các cá nhân, doanh nghiệp có tiềm lực tài chính dồi dào nhưng không có quỹ đất để cùng phát triển sản xuất kinh doanh, nâng giá. giá trị và sử dụng tài nguyên đất, Luật đất đai cho phép sử dụng quyền sử dụng đất để góp vốn kinh doanh.

Như vậy, tài sản là quyền sử dụng đất có thể dùng để góp vốn vào doanh nghiệp, quyền sử dụng đất đó được chuyển từ người góp vốn sang doanh nghiệp và trở thành tài sản của doanh nghiệp. sử dụng đất.

Tuy nhiên, đây lại là kẽ hở lớn để các nhóm lợi ích biến đất công sang tay tư nhân với giá rẻ mạt bằng thủ đoạn phổ biến là góp vốn thành lập liên doanh công tư, sau đó thoái vốn bằng hình thức chuyển nhượng cổ phần.

Hàng loạt vụ án lớn liên quan đến đất đai thời gian qua cho thấy, khó có thể ngăn chặn những hành vi tương tự xảy ra trong tương lai nếu không bịt được những “kẽ hở” của pháp luật và việc sửa đổi Luật Đất đai ngày càng trở nên khó khăn. nên gấp.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, sửa đổi Luật Đất đai là nhiệm vụ lập pháp trọng tâm của Quốc hội khóa XV; trong đó cần kịp thời thể chế hóa các chủ trương, định hướng lớn của Đảng về quản lý, sử dụng tài nguyên đất đai được thể hiện trong Nghị quyết Đại hội 13 của Đảng và các quan điểm của Trung ương sau khi tổng kết thực hiện. Nghị quyết 19-NQ / TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về tiếp tục đổi mới chính sách, pháp luật về đất đai trong thời kỳ đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta vững mạnh. Nó đã trở thành một nước công nghiệp hiện đại. Ngoài ra, cần bám sát quan điểm của Bộ Chính trị tại Nghị quyết số 39 / NQ-TW về nâng cao hiệu quả quản lý, khai thác, sử dụng và phát huy các nguồn lực của nền kinh tế; Hiến pháp 2013.

Việc sửa đổi luật phải “thực sự chín muồi”, vừa xử lý kịp thời những vấn đề đặt ra, đồng thời bảo đảm hệ thống pháp luật về đất đai có tính dự báo, có tầm nhìn dài hạn, hạn chế việc sửa đổi, bổ sung. . bổ sung những vấn đề cụ thể, ngắn hạn, tình huống và có tính khả thi cao.

Hoàn thiện hành lang pháp lý trong lĩnh vực đất đai sẽ là công cụ bảo đảm cho các quan hệ kinh tế, dân sự vận hành theo pháp luật; đồng thời bịt các kẽ hở bị lợi dụng trong lĩnh vực đất đai … /.