Lĩnh vực tài chính và tư pháp tham gia chống “trốn thuế” chuyển nhượng bất động sản

Việc quản lý hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản (BĐS) không còn là vấn đề của riêng ngành thuế mà cần có sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan liên quan.

Đủ chiêu trò để “né” thuế

Chị P.B.N ở quận Thanh Xuân (Hà Nội) vừa bán nhà và đất ở cho người mua với giá 7 tỷ đồng. Nhưng khi làm thủ tục hợp đồng mua bán chuyển nhượng qua Văn phòng công chứng, bà N và người mua thống nhất hạ xuống còn 5 tỷ đồng.

Tương tự, chị VTL ở Nam Từ Liêm (Hà Nội) rao bán căn hộ cao cấp với giá 5 tỷ đồng nhưng cũng bị môi giới “vẽ đường” giảm tới 3 tỷ đồng khi chốt số trên hợp đồng công chứng.

Qua trao đổi, các trường hợp trên lý giải việc “hạ” giá trị giao dịch như vậy nhằm giảm thuế thu nhập cá nhân và thuế trước bạ. “Thời buổi dịch bệnh khó khăn thì làm sao mà bớt được đồng nào, đồng nào. Khấu trừ chi phí ngoài vẫn thấp hơn nộp thuế theo đúng giá trị giao dịch ”, chị L cho biết.

Theo quy định, người bán là cá nhân chuyển nhượng bất động sản phải nộp 2% thuế TNCN, còn kinh doanh bất động sản nộp 20% trên thu nhập và nhiều loại phí, lệ phí khác. Tuy nhiên, theo Cục Thuế Hà Nội, thời gian qua vẫn còn tình trạng người nộp thuế kê khai giá chuyển nhượng bất động sản trên hợp đồng mua bán, chuyển nhượng hoặc trên tờ khai để xác định nghĩa vụ. Thuế không phù hợp với thực tế giao dịch (bán nhà, đất hai giá) dẫn đến kê khai chưa đúng nghĩa vụ với ngân sách nhà nước.

Thực tế trên không chỉ diễn ra ở Hà Nội, tại nhiều tỉnh, thành trên cả nước cũng diễn ra tình trạng bán đất hai giá, chênh lệch hàng tỷ đồng. Cụ thể, tại tỉnh Phú Yên, tháng 9/2021, Cơ quan Cảnh sát điều tra đã bắt quả tang chủ một doanh nghiệp kinh doanh bất động sản trên địa bàn vì định giá 259 lô đất trên hợp đồng chuyển nhượng thấp hơn. so với giá chuyển nhượng thực tế, làm thất thu ngân sách nhà nước số thuế hơn 2,4 tỷ đồng.

Hay tại Long An, Cục Thuế tỉnh này cho biết từ đầu năm đến nay, các ngành thuế đã về và yêu cầu điều chỉnh giá để phù hợp với thực tế giao dịch đối với hàng trăm hồ sơ nhà đất. Cụ thể, có tới 473 văn bản đã được người nộp thuế điều chỉnh cho phù hợp với giá giao dịch, tăng thu thuế và nộp ngân sách nhà nước hơn 2,1 tỷ đồng.

Theo các chuyên gia, nhiều năm nay, việc người dân kê khai giá mua bán bất động sản trên hợp đồng công chứng theo thanh thuế có sẵn là khá phổ biến. Trong khi đó, giá tham chiếu của cơ quan thuế địa phương chỉ là công cụ để ngăn chặn các giao dịch có giá dưới khung nhưng vẫn kém xa so với giá thực. Vì vậy, trên thực tế, bên bán và bên mua BĐS sẽ lập hợp đồng kê khai thuế và phụ lục hợp đồng khác với giá thực tế để “trốn thuế” nhằm giảm số thuế, phí phải nộp theo hợp đồng. nghĩa vụ tài chính.

Ngoài ra, pháp luật cũng quy định đây là các giao dịch dân sự, cho phép người mua và người bán thỏa thuận, miễn là bằng hoặc cao hơn mức quy định của Nhà nước. Vì vậy, nếu người dân thiếu ý thức chấp hành pháp luật, cố tình trốn thuế, trốn thuế thì rất khó quản lý, ngăn chặn.

Nhiều bộ, ngành, địa phương vào cuộc

Để ngăn chặn tình trạng này, nhiều bộ, ngành, địa phương đã vào cuộc chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản. Cụ thể, Bộ Tư pháp vừa có văn bản gửi Sở Tư pháp các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam về việc chống thất thu thuế trong hoạt động chuyển nhượng bất động sản.

Tại văn bản này, Bộ Tư pháp đề nghị Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam chỉ đạo, có cơ chế giám sát các hiệp hội công chứng trong việc yêu cầu các tổ chức hành nghề công chứng hướng dẫn người dân, nhà đầu tư các dự án. Các dự án bất động sản, doanh nghiệp kinh doanh bất động sản, công ty chuyển nhượng bất động sản kê khai trên hợp đồng công chứng theo giá mua bán thực tế để làm căn cứ tính thuế theo quy định của pháp luật, tránh thất thu ngân sách nhà nước.

Bộ Tư pháp cũng yêu cầu Sở Tư pháp các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo quán triệt các tổ chức hành nghề công chứng thực hiện nghiêm túc các quy định về trình tự, thủ tục công chứng hợp đồng, giao dịch. dịch và hướng dẫn người yêu cầu công chứng niêm yết đúng giá mua, bán thực tế để làm căn cứ tính thuế theo quy định của pháp luật.

Đồng thời, phối hợp với Cục Thuế, Công an tỉnh và các cơ quan liên quan tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động công chứng trên địa bàn nói chung và hoạt động công chứng hợp đồng, giao dịch bất động sản nói riêng. . Có biện pháp xử lý hoặc kiến ​​nghị cơ quan có thẩm quyền biện pháp xử lý đối với hành vi trốn thuế trong kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản (nếu có).

Trước đó, Bộ Tài chính đã có văn bản số 438 về việc chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản. Đặc biệt, Bộ Công an đề nghị Bộ Công an chỉ đạo Công an các địa phương phối hợp với Cục Thuế điều tra, xử lý nghiêm các hành vi kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản có dấu hiệu trốn thuế, chuyển nhượng bất động sản hai giá để ngăn chặn, thu thuế cho ngân sách nhà nước.

Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng đề nghị Tổng cục Thuế chỉ đạo Cục Thuế các địa phương chủ động phối hợp với Công an, Sở Tư pháp đấu tranh, xử lý có hiệu quả hành vi trốn thuế trong kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản.

Sau đó, nhiều địa phương đã có văn bản siết chặt trường hợp mua bán nhà đất, chuyển nhượng bất động sản mà giá kê khai trên hợp đồng thấp hơn giá thực tế chuyển nhượng. Cụ thể, tại Hà Nội, Cục Thuế thành phố đã phối hợp chặt chẽ, thường xuyên trao đổi thông tin với các sở, ngành, UBND quận, huyện, thị xã, các tổ chức hành nghề công chứng trong công tác tuyên truyền thi đua. đấu tranh, xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế nhằm chống thất thu thuế.

Bên cạnh đó, nhằm nâng cao ý thức chấp hành pháp luật nói chung và pháp luật thuế nói riêng cho mỗi người dân, Cục Thuế TP. Hà Nội đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật, nhất là chính sách thuế liên quan đến hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản cũng như các quy định về trốn thuế, xử lý vi phạm đối với hành vi trốn thuế … thông qua các hình thức như: Phát “thư ngỏ” với nội dung vận động người dân, doanh nghiệp chấp hành nghĩa vụ thuế tại các văn phòng đăng ký đất đai, phòng công chứng và các sở, ban, ngành. bộ phận “một cửa liên thông” của Cục Thuế và các ngành thuế; tuyên truyền trên trang thông tin điện tử của Cục Thuế, các phương tiện thông tin đại chúng và các kênh thông tin xã hội; phối hợp với Sở Tư pháp chỉ đạo các tổ chức hành nghề công chứng trên địa bàn tuyên truyền, hướng dẫn người dân kê khai đúng giá mua bán thực tế trong các giao dịch chuyển nhượng bất động sản …

Với thông điệp “Người nộp thuế thực hiện trung thực việc kê khai giá chuyển nhượng bất động sản thực tế trên hợp đồng chuyển nhượng cũng như khi kê khai các nghĩa vụ thuế phát sinh để bảo vệ quyền lợi của chính mình”, trong thời gian tới, Cục Thuế TP. Hà Nội tiếp tục thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế, UBND Thành phố trong công tác quản lý thuế đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản; tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về thuế, pháp luật liên quan đến hoạt động chuyển nhượng bất động sản để người dân, doanh nghiệp biết, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật. Cùng với đó, Cục Thuế TP. Hà Nội sẽ phối hợp chặt chẽ với cơ quan công an, cơ quan bảo vệ pháp luật xác minh, điều tra, xử lý nghiêm các hành vi gian lận, trốn thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản. ..