Các dự án nhà ở xã hội, ký túc xá công nhân còn thiếu, chưa đáp ứng được nhu cầu nhà ở của công nhân, nhiều công nhân phải thuê nhà trọ giá rẻ, chất lượng thấp, xuống cấp, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của công nhân. cuộc sống lao động.
Anh Nguyễn Duy Mạnh (40 tuổi, quê Hà Tĩnh) làm việc tại Khu công nghiệp Thăng Long (Đông Anh, Hà Nội) được gần 10 năm, để dành dụm gửi về cho gia đình, anh Mạnh chỉ dám làm thuê một phòng. rộng hơn 10m2 ở chung với 2 người bạn cùng quê khác. “Phòng ở cũng chật chội nhưng đa phần đi làm nên cũng cố sắm sửa, tiết kiệm được một xu. Tính cả điện nước, chi phí cho căn phòng trọ này chỉ hơn 1,5 triệu đồng / tháng, chia ra mỗi người khoảng 500.000 đồng mỗi tháng. Để tiết kiệm tiền điện, người dân không lắp điều hòa, chỉ dùng quạt thông thường, vào mùa hè có những ngày trời quá nóng. Nửa đêm, họ vẫn gánh nước vào tường để giải nhiệt ”, anh Mạnh chia sẻ.
Không riêng Mạnh, theo phản ánh của nhiều công nhân, khi thuê nhà trọ, điều quan tâm đầu tiên là giá rẻ, phù hợp với thu nhập thấp, nhiều người chấp nhận sống trong cảnh chật chội, ẩm thấp. để tiết kiệm chi phí.
Nhiều công nhân chấp nhận thuê nhà trọ chật chội, chất lượng thấp để tiết kiệm chi phí.
Theo báo cáo của Viện Công nhân và Công đoàn, cả nước hiện có 214 dự án nhà ở công nhân, lao động với diện tích sử dụng đất khoảng 600 ha. Tuy nhiên, trên thực tế mới có khoảng 116 dự án với 41% quỹ đất được đầu tư và đưa vào sử dụng. Về số lượng nhà ở công nhân, lao động hoàn thiện là 2.580.000m2, mới đáp ứng được khoảng 330.000 công nhân, công nhân đạt khoảng 39% chỉ tiêu về nhà ở công nhân khu công nghiệp so với chỉ tiêu đề ra. trong chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030 của Chính phủ.
TS Nhạc Văn Linh, Phó Viện trưởng Viện Công nhân và Công đoàn cho biết, trên thực tế, các dự án nhà ở xã hội, ký túc xá công nhân vẫn còn thiếu và chưa đáp ứng được nhu cầu nhà ở cho công nhân, người lao động. Vì vậy, hầu hết CNVC-LĐ phải thuê nhà trọ do hộ gia đình, cá nhân tự xây dựng, gần các khu công nghiệp. Mô hình nhà trọ này rất đa dạng, tuy nhiên do pháp luật chưa có quy định cụ thể về tiêu chuẩn nên chất lượng nhà trọ thường không đảm bảo tiện nghi. Nhiều căn nhà cấp bốn, mỗi phòng chỉ khoảng 4-10m2, thiếu nước sạch, môi trường ô nhiễm, giá thuê cao, không có hoặc hạ tầng kỹ thuật kém dẫn đến chất lượng kém. đời sống của người lao động.
“Trong 2-4 tháng bị phong tỏa xã hội, hàng chục triệu công nhân, người lao động phải sống biệt lập trong những khu nhà trọ chật chội, ẩm thấp vì không được ra ngoài, hoặc nếu đi làm thì thôi. ở nhà khi tôi trở lại. Thông thường, công nhân chỉ thuê nhà trọ giá rẻ với tâm lý chỉ để đi ngủ, nhưng vào mùa dịch phải ở nhà cách ly, tại Bình Dương, Đồng Nai – nơi chúng tôi khảo sát, có một phòng trọ rộng 6m2 với tối đa 6 người, 8m2 8 người. Cuộc sống trong những căn phòng trọ đông lạnh. Điều kiện sinh hoạt thiếu thốn không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của người lao động ”, TS Nhạc Văn Linh cho biết.
Theo TS Nhạc Văn Linh, những bất cập về nhà ở công nhân hiện nay chủ yếu xuất phát từ sự chưa phù hợp giữa mô hình ký túc xá cho công nhân tại các khu công nghiệp thuê và bán, chính sách chưa thực sự thu hút được các nhà đầu tư quan tâm đầu tư xây dựng. Ngoài ra, một trong những nguyên nhân lớn là do thiếu vốn tín dụng để cấp bù lãi suất cho các chủ đầu tư dự án và các đối tượng được vay vốn ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội.
Nói về vấn đề nhà ở cho công nhân hiện nay, ông Ngọ Duy Hiểu, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho rằng, nhà ở là một trong những vấn đề nhức nhối của công nhân hiện nay. , vì hầu hết các khu công nghiệp lớn đều là lao động nhập cư. Quỹ nhà ở xã hội ít, doanh nghiệp chưa có cơ chế xây dựng nhà ở cho công nhân thuê, mua nên phần lớn công nhân phải thuê nhà của người dân.
“Cũng vì thu nhập thấp nên công nhân thường phải thuê những nơi vừa rẻ, vừa ẩm thấp, chật chội, thiếu ánh sáng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và sự an toàn của người lao động. Từ thực tế này, Tổng LĐLĐ Việt Nam đang triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ người lao động như đề xuất gói đầu tư công trung hạn trong những năm tới để xây dựng nhà ở cho công nhân cũng như sửa chữa một số công trình công nghiệp. Các quy định liên quan tạo cơ chế cho nhiều chủ thể xây dựng nhà ở cho công nhân và giúp công nhân có nhà ở. Cùng với đó, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cũng đang nỗ lực tháo gỡ cơ chế để doanh nghiệp xây nhà bán hoặc cho công nhân thuê, cũng như Tổng Liên đoàn trở thành chủ thể cho phép đầu tư xây dựng nhà ở. cho người lao động. Ngoài ra, chúng tôi cũng đã đề xuất các chính sách tín dụng để giúp các chủ kinh doanh nhà trọ hiện nay cải tạo nhà ở đạt tiêu chuẩn để người lao động có thể ở trong những khu nhà trọ đảm bảo hơn ”, ông Ngọ Duy Hiểu cho biết.
Nhìn lại làn sóng di cư chưa từng có từ các khu công nghiệp phía Nam về các địa phương trong đợt bùng phát lần thứ 4 năm 2021, ông Ngọ Duy Hiểu cho rằng, đợt di cư này phản ánh nhiều bất cập trong cuộc sống. đời sống người lao động hiện nay và đặt ra nhiều vấn đề cho các cơ quan chức năng cần giải quyết. Trong đó trước hết vấn đề nhà ở cần đảm bảo, bên cạnh đó, doanh nghiệp đóng cửa thì rất nhanh chỉ khoảng một tháng là người lao động đã hết thu nhập, đây cũng là vấn đề quan trọng. để đảm bảo người lao động có mức lương đủ sống.
Ở góc nhìn dài hơn, theo ông Ngọ Duy Hiểu, chính sách thu hút đầu tư cũng cần cân nhắc để tránh tình trạng tập trung khu công nghiệp quá nhiều ở một số địa phương dẫn đến khủng hoảng hoặc vướng mắc về hạ tầng. Sàn không đáp ứng được sẽ gây khó khăn cho người lao động. Vì vậy, cần hướng tới mức lương đủ sống và có chính sách đầu tư, chính sách nhà ở hợp lý cho người lao động.
